W piątek, 14 czerwca 2019 roku w sali wystaw czasowych otwarta została wystawa „Samuraje – rycerze dawnej Japonii”. Wszystkie prezentowane eksponaty pochodzą ze zbiorów poznańskiego miłośnika sztuki japońskiej Macieja Płotkowiaka, który kulturą Dalekiego Wschodu interesuje się od wielu lat. Na wystawie zaprezentowan0 przegląd uzbrojenia samurajów od rynsztunku ochronnego – zbroja, poprzez sławne miecze – katana wakizashi i tanto, a także broń drzewcową, łuki i strzały oraz elementy opraw mieczy japońskich. Gościem specjalnym był Waldemar Szwedek -- prezes Ogniska Statutowego TKKF „TĘCZA” przy Gostyńskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Podczas otwarcia Maciej Płotkowiak opowiedział o genezie samurajów, ich historii i znaczeniu oraz scharakteryzował uzbrojenie, jakim posługiwali się przez setki lat. Ekspozycja będzie czynna do 31 sierpnia 2019 roku.
Samuraje, uznawani są przez współczesnych Japończyków za wzór doskonałości, a ich zasady przez całe stulecia utożsamiane były z duszą narodu japońskiego. Ich historia zaczęła się w XI-wiecznej Japonii, gdzie wykształciła się grupa ludzi służąca swoim panom, jako pomagający ściągać podatki, uzbrojeni i wyćwiczeni urzędnicy. Z takich urzędników prowincjonalnych wyrosły oddziały straży.
Nazwano ich samurai, od słowa samurau – służyć. Oznaką zewnętrzną samuraja były dwa miecze – długa i zagięta katana oraz krótki wakizashi. Charakterystyczna dla samurajów była ich fryzura – włosy upięte na czubku głowy i wygolone z przodu, nad czołem. Nosili strój składający się m.in. ze spodni hakama, kamizelki kamishimo, na których widniał kamon (herb klanu/rodziny), i innych dodatków, takich jak amulet szczęścia wieszany na szyi. Samurajska zbroja, ō-yoroi, składała się z wielu segmentów, głównie metalowych, które pokrywano skórą i lakierowano, po czym łączono za pomocą grubych pasków z jedwabiu i skóry. Paski te − jaskrawo kolorowane − stanowiły element dekoracyjny zbroi. Miecz był najważniejszym elementem w kulturze samurajów, stanowił niejako duszę wojownika. Związanych z nim było wiele rytuałów, niekiedy bardzo złożonych, począwszy już od procesu jego wykuwania.
Podstawą samurajskiej filozofii był kodeks etyczny bushidō – zbiór zasad postępowania, przekazywanych w poszczególnych rodach japońskich z pokolenia na pokolenie. Według bushidō idealne społeczeństwo opierało się na ściśle określonych stosunkach pomiędzy panującym a poddanymi. W życiu ważna była lojalność wobec przełożonego, honor, odwaga i umiejętność posługiwania się mieczem. Najwyższym osiągnięciem na drodze samuraja była śmierć, do której trzeba dążyć w każdej walce. Hańbę można było zmyć jedynie poprzez rytualne samobójstwo, czyli seppuku. Po przebiciu sobie brzucha przez samuraja, jego przyjaciel (lub rodzaj sekundanta zwanego kaishaku) błyskawicznym ruchem specjalnie zaostrzonego miecza (najczęściej była to katana) ścinał mu głowę. Samuraj popełniał też samobójstwo, gdy istniała obawa, że dostanie się do niewoli lub gdy polecenie wydane mu przez pana kłóciło się z jego sumieniem.
Tak wykształcona warstwa rycerska stopniowo, od XII wieku, wskutek słabości władzy cesarskiej i arystokracji sięgnęła po władzę. Oddziałom samurajów przewodził shogun. Tytuł ten nadawano dowódcom wojskowym, którzy wyprawiali się na północ, by uśmierzyć bunty i odpędzić atakujące Japończyków ludy. Było to najwyższe stanowisko w dawnej Japonii. Samuraje niepodzielnie rządzili Japonią aż po drugą połowię XIX wieku, gdy przywrócono władzę cesarzowi.
Eksponaty w gostyńskim Muzeum pochodzą ze zbiorów poznańskiego miłośnika sztuki japońskiej Macieja Płotkowiaka, który kulturą Dalekiego Wschodu interesuje się od lat. Jest kolekcjonerem tego typu dzieł, ale również wykonawcą replik dawnego uzbrojenia samurajów. Na co dzień tworzy w swojej pracowni Kuniyasu, gdzie powstają głównie miecze i zbroje.
